Opkomst is het totale aantal uitgebrachte stemmen (geldige + ongeldige) gedeeld door het aantal kiesgerechtigden.
Blanco is het aantal stembiljetten dat ongeldig was omdat geen enkele kandidaat aangekruist was (of het aantal keer dat de knop "blanco" op een stemmachine is ingedrukt). In tegenstelling tot wat menigeen denkt komen blanco stemmen niet automatisch terecht bij de grootste partij. Ook verhogen blanco stemmen niet de kiesdeler. De enige invloed die blanco stemmen hebben is op de opkomst, waarin ze wel meetellen.
Ongeldig is het aantal stembiljetten dat op een andere manier ongeldig is gemaakt dan door blanco te stemmen ("overig ongeldig"). Voorbeelden zijn twee of meer kandidaten aankruisen, namen doorstrepen of teksten op het stembiljet schrijven.
Totaal is het totaal van blanco en overig ongeldige stemmen.
Verhouding is het aantal blanco stemmen gedeeld door het aantal overige ongeldige stemmen.
Aantallen kiesgerechtigden; geldige, blanco en ongeldige stemmen 1925-2006
Jaar | Opkomst | Blanco | Ongeldig | Totaal | Verhoud. | |
Nederland | 1925 | 91,35% | 4,66% | |||
1929 | 92,68% | 4,59% | ||||
1933 | 94,50% | 2,76% | 1,80% | 4,56% | 60,62% | |
1937 | 94,40% | 1,84% | 1,83% | 3,68% | 50,11% | |
1946 | 93,10% | 1,63% | 1,45% | 3,08% | 53,04% | |
1948 | 93,67% | 1,40% | 1,67% | 3,08% | 45,61% | |
1952 | 94,98% | 1,40% | 1,62% | 3,02% | 46,34% | |
1956 | 95,50% | 0,98% | 1,10% | 2,08% | 47,08% | |
1959 | 95,57% | 1,36% | 0,99% | 2,34% | 57,89% | |
1963 | 95,13% | 1,60% | 0,92% | 2,51% | 63,55% | |
1967 | 94,95% | 1,54% | 1,27% | 2,80% | 54,81% | |
1971 | 79,08% | 0,36% | 0,38% | 0,73% | 48,74% | |
1972 | 83,50% | 0,29% | 0,40% | 0,69% | 42,24% | |
1977 | 88,00% | 0,22% | 0,35% | 0,58% | 38,70% | |
1981 | 87,03% | 0,20% | 0,34% | 0,54% | 37,33% | |
1982 | 80,98% | 0,18% | 0,27% | 0,45% | 39,84% | |
1986 | 85,76% | 0,11% | 0,19% | 0,30% | 37,74% | |
1989 | 80,27% | 0,30% | ||||
1994 | 78,81% | 0,51% | ||||
1998 | 73,35% | 0,17% | ||||
2002 | 79,06% | 0,15% | ||||
2003 | 80,04% | 0,13% | ||||
Jaar | Opkomst | Blanco | Ongeldig | Totaal | Verhoud. | |
Groningen | 1933 | 93,27% | 2,64% | 1,21% | 3,85% | 68,63% |
1937 | 93,55% | 1,90% | 1,35% | 3,25% | 58,54% | |
1946 | 92,42% | 1,78% | 1,05% | 2,84% | 62,84% | |
1948 | 93,02% | 1,92% | 1,80% | 3,72% | 51,58% | |
1952 | 94,13% | 1,45% | 1,62% | 3,07% | 47,18% | |
1956 | 94,42% | 1,30% | 1,26% | 2,57% | 50,82% | |
1959 | 94,85% | 1,45% | 1,28% | 2,74% | 53,12% | |
1963 | 94,66% | 1,54% | 1,49% | 3,04% | 50,83% | |
1967 | 94,89% | 1,46% | 1,38% | 2,84% | 51,39% | |
1971 | 83,04% | 0,27% | 0,48% | 0,75% | 35,57% | |
1972 | 85,90% | 0,25% | 0,29% | 0,55% | 46,16% | |
1977 | 89,01% | 0,19% | 0,35% | 0,54% | 35,46% | |
1981 | 88,75% | 0,16% | 0,26% | 0,42% | 37,91% | |
1982 | 84,41% | 0,13% | 0,28% | 0,41% | 32,24% | |
1986 | 87,85% | 0,10% | 0,20% | 0,30% | 32,88% | |
1989 | 83,94% | 0,28% | 0,28% | |||
1994 | 79,70% | 0,27% | 0,27% | |||
1998 | 74,77% | 0,16% | 0,16% | |||
2002 | 78,67% | 0,12% | 0,12% | |||
2003 | 81,61% | 0,09% | 0,09% | |||
Jaar | Opkomst | Blanco | Ongeldig | Totaal | Verhoud. | |
Friesland | 1933 | 93,84% | 1,81% | 0,95% | 2,77% | 65,52% |
1937 | 93,85% | 1,61% | 1,41% | 3,02% | 53,40% | |
1946 | 93,44% | 1,39% | 0,87% | 2,27% | 61,51% | |
1948 | 94,32% | 1,42% | 1,41% | 2,83% | 50,23% | |
1952 | 95,51% | 1,24% | 0,95% | 2,19% | 56,42% | |
1956 | 95,56% | 0,97% | 0,64% | 1,61% | 60,36% | |
1959 | 95,57% | 0,85% | 0,66% | 1,51% | 56,14% | |
1963 | 95,31% | 1,37% | 0,63% | 2,00% | 68,56% | |
1967 | 95,26% | 1,14% | 1,05% | 2,18% | 52,02% | |
1971 | 83,89% | 0,29% | 0,40% | 0,69% | 41,39% | |
1972 | 87,23% | 0,25% | 0,50% | 0,75% | 33,33% | |
1977 | 91,68% | 0,20% | 0,38% | 0,58% | 35,26% | |
1981 | 91,61% | 0,17% | 0,34% | 0,51% | 33,16% | |
1982 | 87,86% | 0,11% | 0,25% | 0,37% | 30,33% | |
1986 | 90,55% | 0,11% | 0,18% | 0,29% | 37,04% | |
1989 | 86,97% | 0,31% | 0,31% | |||
1994 | 82,46% | 0,24% | 0,24% | |||
1998 | 77,70% | 0,13% | 0,13% | |||
2002 | 81,89% | 0,12% | 0,12% | |||
2003 | 83,59% | 0,08% | 0,08% | |||
Jaar | Opkomst | Blanco | Ongeldig | Totaal | Verhoud. | |
Drenthe | 1933 | 94,35% | 3,48% | 1,58% | 5,06% | 68,76% |
1937 | 94,56% | 2,50% | 1,92% | 4,42% | 56,53% | |
1946 | 93,01% | 2,49% | 2,28% | 4,78% | 52,24% | |
1948 | 94,15% | 2,41% | 2,99% | 5,40% | 44,59% | |
1952 | 95,80% | 2,11% | 2,59% | 4,70% | 44,84% | |
1956 | 95,79% | 1,84% | 1,82% | 3,65% | 50,32% | |
1959 | 95,97% | 1,55% | 1,61% | 3,15% | 49,04% | |
1963 | 96,15% | 2,10% | 1,24% | 3,33% | 62,93% | |
1967 | 95,49% | 1,62% | 1,80% | 3,42% | 47,34% | |
1971 | 82,72% | 0,35% | 0,44% | 0,79% | 44,66% | |
1972 | 85,88% | 0,23% | 0,39% | 0,62% | 36,42% | |
1977 | 90,92% | 0,23% | 0,28% | 0,50% | 45,09% | |
1981 | 91,06% | 0,16% | 0,20% | 0,37% | 44,66% | |
1982 | 87,03% | 0,12% | 0,22% | 0,34% | 35,75% | |
1986 | 90,55% | 0,09% | 0,17% | 0,26% | 33,82% | |
1989 | 87,07% | 0,36% | 0,36% | |||
1994 | 82,42% | 0,22% | 0,22% | |||
1998 | 76,66% | 0,10% | 0,10% | |||
2002 | 80,02% | 0,08% | 0,08% | |||
2003 | 82,97% | 0,07% | 0,07% | |||
Jaar | Opkomst | Blanco | Ongeldig | Totaal | Verhoud. | |
Overijssel | 1933 | 94,98% | 2,88% | 1,20% | 4,08% | 70,56% |
1937 | 95,00% | 1,90% | 1,38% | 3,28% | 57,92% | |
1946 | 94,42% | 1,66% | 1,36% | 3,03% | 54,95% | |
1948 | 95,37% | 1,27% | 1,52% | 2,79% | 45,50% | |
1952 | 96,11% | 1,11% | 1,51% | 2,62% | 42,30% | |
1956 | 96,61% | 0,72% | 0,88% | 1,61% | 44,92% | |
1959 | 96,42% | 0,98% | 0,76% | 1,74% | 56,22% | |
1963 | 96,29% | 1,02% | 0,72% | 1,74% | 58,68% | |
1967 | 95,85% | 0,82% | 1,07% | 1,90% | 43,42% | |
1971 | 83,84% | 0,20% | 0,27% | 0,47% | 42,23% | |
1972 | 87,37% | 0,17% | 0,27% | 0,44% | 38,10% | |
1977 | 91,76% | 0,12% | 0,21% | 0,33% | 35,58% | |
1981 | 91,14% | 0,09% | 0,19% | 0,28% | 32,36% | |
1982 | 86,40% | 0,14% | 0,20% | 0,34% | 40,17% | |
1986 | 89,90% | 0,08% | 0,13% | 0,22% | 37,75% | |
1989 | 85,56% | 0,20% | 0,20% | |||
1994 | 82,84% | 0,25% | 0,25% | |||
1998 | 78,25% | 0,15% | 0,15% | |||
2002 | 81,47% | 0,09% | 0,09% | |||
2003 | 83,65% | 0,09% | 0,09% | |||
Jaar | Opkomst | Blanco | Ongeldig | Totaal | Verhoud. | |
Noordoost- | 1946 | 268,38% | 2,10% | 0,94% | 3,04% | 69,23% |
polder | 1948 | 315,14% | 1,48% | 1,30% | 2,78% | 53,15% |
1952 | 123,72% | 0,70% | 0,43% | 1,13% | 61,73% | |
1956 | 108,10% | 0,42% | 0,27% | 0,68% | 61,11% | |
1959 | 99,89% | 0,29% | 0,31% | 0,60% | 48,65% | |
Zuidelijke | 1963 | 120,91% | 0,46% | 0,33% | 0,80% | 58,33% |
IJsselmeer- | 1967 | 100,19% | 0,63% | 0,47% | 1,11% | 57,45% |
polders | 1971 | 88,57% | 0,13% | 0,17% | 0,30% | 43,48% |
1972 | 107,26% | 0,06% | 0,15% | 0,21% | 29,63% | |
1977 | 90,42% | 0,03% | 0,15% | 0,17% | 15,38% | |
1981 | 86,82% | 0,08% | 0,19% | 0,27% | 28,57% | |
1982 | 81,79% | 0,06% | 0,24% | 0,30% | 20,39% | |
Flevoland | 1986 | 86,46% | 0,06% | 0,16% | 0,22% | 25,68% |
1989 | 80,11% | 0,27% | 0,27% | |||
1994 | 79,28% | 0,25% | 0,25% | |||
1998 | 72,87% | 0,13% | 0,13% | |||
2002 | 78,69% | 0,10% | 0,10% | |||
2003 | 78,94% | 0,09% | 0,09% | |||
Jaar | Opkomst | Blanco | Ongeldig | Totaal | Verhoud. | |
Gelderland | 1933 | 94,50% | 2,81% | 1,10% | 3,92% | 71,79% |
1937 | 94,74% | 2,08% | 1,45% | 3,53% | 58,85% | |
1946 | 94,43% | 2,00% | 1,12% | 3,12% | 64,12% | |
1948 | 96,78% | 1,49% | 1,43% | 2,92% | 51,03% | |
1952 | 97,00% | 1,46% | 1,21% | 2,66% | 54,69% | |
1956 | 96,80% | 0,95% | 0,76% | 1,71% | 55,36% | |
1959 | 95,90% | 1,14% | 0,80% | 1,94% | 58,64% | |
1963 | 95,83% | 1,39% | 0,76% | 2,15% | 64,68% | |
1967 | 95,82% | 1,24% | 1,07% | 2,31% | 53,76% | |
1971 | 80,45% | 0,28% | 0,31% | 0,58% | 47,55% | |
1972 | 84,84% | 0,15% | 0,34% | 0,49% | 31,45% | |
1977 | 89,70% | 0,13% | 0,25% | 0,39% | 34,47% | |
1981 | 88,96% | 0,15% | 0,33% | 0,47% | 30,87% | |
1982 | 83,41% | 0,11% | 0,23% | 0,34% | 33,63% | |
1986 | 87,96% | 0,09% | 0,19% | 0,28% | 31,15% | |
1989 | 82,78% | 0,27% | 0,27% | |||
1994 | 80,94% | 0,28% | 0,28% | |||
1998 | 75,94% | 0,15% | 0,15% | |||
2002 | 81,16% | 0,12% | 0,12% | |||
2003 | 82,69% | 0,10% | 0,10% | |||
Jaar | Opkomst | Blanco | Ongeldig | Totaal | Verhoud. | |
Utrecht | 1933 | 94,48% | 2,95% | 1,31% | 4,26% | 69,21% |
1937 | 94,75% | 1,82% | 1,30% | 3,13% | 58,26% | |
1946 | 91,88% | 1,26% | 1,41% | 2,66% | 47,17% | |
1948 | 93,63% | 1,36% | 1,37% | 2,72% | 49,81% | |
1952 | 95,22% | 1,25% | 1,35% | 2,60% | 48,22% | |
1956 | 95,48% | 0,87% | 0,97% | 1,85% | 47,29% | |
1959 | 95,13% | 1,15% | 0,84% | 2,00% | 57,69% | |
1963 | 95,23% | 1,32% | 0,78% | 2,10% | 62,74% | |
1967 | 95,39% | 1,35% | 1,15% | 2,50% | 53,99% | |
1971 | 79,78% | 0,25% | 0,24% | 0,49% | 51,65% | |
1972 | 85,08% | 0,26% | 0,57% | 0,83% | 31,66% | |
1977 | 88,94% | 0,17% | 0,45% | 0,62% | 27,32% | |
1981 | 88,02% | 0,19% | 0,33% | 0,52% | 36,48% | |
1982 | 82,44% | 0,14% | 0,22% | 0,36% | 38,29% | |
1986 | 87,07% | 0,09% | 0,20% | 0,28% | 31,11% | |
1989 | 81,53% | 0,27% | 0,27% | |||
1994 | 81,42% | 0,47% | 0,16% | |||
1998 | 76,48% | 0,11% | 0,11% | |||
2002 | 82,40% | 0,16% | 0,16% | |||
2003 | 82,97% | 0,11% | 0,11% | |||
Jaar | Opkomst | Blanco | Ongeldig | Totaal | Verhoud. | |
N-Holland | 1933 | 94,52% | 2,07% | 2,71% | 4,78% | 43,29% |
1937 | 94,87% | 1,06% | 3,11% | 4,17% | 25,33% | |
1946 | 91,50% | 1,11% | 1,52% | 2,63% | 42,16% | |
1948 | 92,00% | 1,02% | 1,82% | 2,84% | 36,00% | |
1952 | 94,16% | 0,93% | 1,98% | 2,92% | 31,98% | |
1956 | 94,60% | 0,81% | 1,51% | 2,32% | 34,92% | |
1959 | 95,15% | 1,46% | 1,16% | 2,62% | 55,80% | |
1963 | 94,22% | 1,36% | 1,01% | 2,37% | 57,35% | |
1967 | 94,12% | 1,16% | 1,18% | 2,33% | 49,52% | |
1971 | 78,99% | 0,23% | 0,32% | 0,55% | 41,92% | |
1972 | 84,03% | 0,24% | 0,39% | 0,63% | 37,74% | |
1977 | 87,46% | 0,20% | 0,40% | 0,59% | 33,31% | |
1981 | 85,69% | 0,24% | 0,42% | 0,66% | 36,10% | |
1982 | 79,73% | 0,18% | 0,30% | 0,48% | 37,81% | |
1986 | 83,71% | 0,09% | 0,18% | 0,28% | 33,73% | |
1989 | 77,97% | 0,29% | 0,29% | |||
1994 | 77,20% | 0,28% | 0,28% | |||
1998 | 72,41% | 0,22% | 0,22% | |||
2002 | 78,77% | 0,26% | 0,26% | |||
2003 | 79,19% | 0,19% | 0,19% | |||
Jaar | Opkomst | Blanco | Ongeldig | Totaal | Verhoud. | |
Z-Holland | 1933 | 94,31% | 3,83% | 2,03% | 5,85% | 65,40% |
1937 | 93,22% | 2,17% | 1,72% | 3,89% | 55,77% | |
1946 | 91,81% | 1,32% | 1,71% | 3,03% | 43,51% | |
1948 | 92,14% | 1,12% | 1,90% | 3,02% | 37,19% | |
1952 | 93,69% | 1,05% | 1,89% | 2,94% | 35,78% | |
1956 | 94,00% | 0,88% | 1,27% | 2,16% | 40,91% | |
1959 | 94,66% | 1,27% | 0,99% | 2,26% | 56,24% | |
1963 | 94,17% | 1,42% | 0,87% | 2,30% | 62,04% | |
1967 | 93,74% | 1,33% | 1,23% | 2,56% | 51,93% | |
1971 | 78,62% | 0,27% | 0,31% | 0,57% | 46,46% | |
1972 | 83,17% | 0,30% | 0,35% | 0,65% | 46,41% | |
1977 | 87,34% | 0,25% | 0,36% | 0,61% | 40,34% | |
1981 | 85,80% | 0,21% | 0,35% | 0,56% | 37,88% | |
1982 | 79,53% | 0,18% | 0,32% | 0,50% | 36,04% | |
1986 | 84,04% | 0,11% | 0,19% | 0,30% | 37,39% | |
1989 | 78,02% | 0,34% | 0,34% | |||
1994 | 77,68% | 0,88% | 0,88% | |||
1998 | 72,07% | 0,19% | 0,19% | |||
2002 | 78,69% | 0,16% | 0,16% | |||
2003 | 78,54% | 0,16% | 0,16% | |||
Jaar | Opkomst | Blanco | Ongeldig | Totaal | Verhoud. | |
Zeeland | 1933 | 92,04% | 2,32% | 1,73% | 4,05% | 57,25% |
1937 | 91,80% | 2,16% | 1,90% | 4,06% | 53,13% | |
1946 | 93,30% | 1,79% | 1,11% | 2,90% | 61,72% | |
1948 | 95,31% | 1,40% | 1,26% | 2,66% | 52,74% | |
1952 | 94,96% | 1,34% | 1,03% | 2,37% | 56,42% | |
1956 | 94,85% | 1,04% | 0,88% | 1,91% | 54,18% | |
1959 | 94,72% | 1,11% | 0,93% | 2,05% | 54,35% | |
1963 | 94,41% | 1,52% | 0,99% | 2,52% | 60,45% | |
1967 | 97,35% | 3,08% | 3,03% | 6,11% | 50,48% | |
1971 | 79,40% | 0,65% | 0,29% | 0,93% | 69,32% | |
1972 | 82,80% | 0,23% | 0,31% | 0,54% | 42,69% | |
1977 | 88,62% | 0,17% | 0,27% | 0,44% | 39,40% | |
1981 | 87,95% | 0,15% | 0,26% | 0,41% | 37,74% | |
1982 | 82,28% | 0,15% | 0,23% | 0,39% | 39,90% | |
1986 | 86,56% | 0,15% | 0,18% | 0,33% | 44,49% | |
1989 | 81,56% | 0,32% | 0,32% | |||
1994 | 79,51% | 0,34% | 0,34% | |||
1998 | 73,71% | 0,13% | 0,13% | |||
2002 | 79,97% | 0,12% | 0,12% | |||
2003 | 80,65% | 0,10% | 0,10% | |||
Jaar | Opkomst | Blanco | Ongeldig | Totaal | Verhoud. | |
N-Brabant | 1933 | 95,24% | 1,76% | 1,24% | 3,00% | 58,66% |
1937 | 95,69% | 1,78% | 1,02% | 2,80% | 63,54% | |
1946 | 95,68% | 1,91% | 1,19% | 3,10% | 61,53% | |
1948 | 95,84% | 1,71% | 1,19% | 2,89% | 58,94% | |
1952 | 96,53% | 2,01% | 1,08% | 3,09% | 65,17% | |
1956 | 97,39% | 1,11% | 0,66% | 1,77% | 62,53% | |
1959 | 97,30% | 1,58% | 0,85% | 2,44% | 64,97% | |
1963 | 96,64% | 2,19% | 0,78% | 2,97% | 73,83% | |
1967 | 96,34% | 2,22% | 1,34% | 3,56% | 62,36% | |
1971 | 75,43% | 0,48% | 0,43% | 0,91% | 52,66% | |
1972 | 80,61% | 0,34% | 0,49% | 0,83% | 40,41% | |
1977 | 86,04% | 0,25% | 0,35% | 0,60% | 41,80% | |
1981 | 85,57% | 0,22% | 0,35% | 0,57% | 38,32% | |
1982 | 78,29% | 0,21% | 0,25% | 0,46% | 45,94% | |
1986 | 84,88% | 0,13% | 0,17% | 0,30% | 43,18% | |
1989 | 78,32% | 0,28% | 0,28% | |||
1994 | 77,59% | 0,85% | 0,85% | |||
1998 | 70,52% | 0,15% | 0,15% | |||
2002 | 77,10% | 0,11% | 0,11% | |||
2003 | 78,27% | 0,11% | 0,11% | |||
Jaar | Opkomst | Blanco | Ongeldig | Totaal | Verhoud. | |
Limburg | 1933 | 96,06% | 2,96% | 1,68% | 4,64% | 63,69% |
1937 | 96,56% | 2,51% | 1,70% | 4,20% | 59,61% | |
1946 | 96,08% | 3,27% | 1,88% | 5,16% | 63,51% | |
1948 | 97,54% | 2,35% | 1,84% | 4,18% | 56,08% | |
1952 | 97,21% | 3,09% | 1,87% | 4,96% | 62,23% | |
1956 | 98,30% | 1,45% | 1,02% | 2,47% | 58,64% | |
1959 | 97,23% | 2,13% | 1,17% | 3,29% | 64,60% | |
1963 | 96,37% | 2,89% | 1,29% | 4,18% | 69,17% | |
1967 | 95,80% | 3,37% | 1,86% | 5,24% | 64,41% | |
1971 | 73,37% | 1,19% | 0,70% | 1,89% | 62,76% | |
1972 | 77,26% | 0,75% | 0,57% | 1,32% | 56,97% | |
1977 | 83,98% | 0,52% | 0,51% | 1,03% | 50,06% | |
1981 | 83,98% | 0,38% | 0,45% | 0,83% | 45,43% | |
1982 | 74,91% | 0,40% | 0,31% | 0,72% | 56,32% | |
1986 | 83,13% | 0,24% | 0,22% | 0,46% | 52,43% | |
1989 | 76,88% | 0,35% | 0,35% | |||
1994 | 74,01% | 0,50% | 0,50% | |||
1998 | 68,34% | 0,21% | 0,21% | |||
2002 | 73,73% | 0,13% | 0,13% | |||
2003 | 75,34% | 0,10% | 0,10% |